- ΤΟ V-3, OΙ ΒΟΜΒΕΣ ΤΟΥ WALLIS ΚΑΙ O KENNEDY

Το V3.

Τα γερμανικά όπλα αντιποίνων (Vergeltungswaffen) V1 και V2 είναι αρκετά γνωστά, με το V1 να αποτελεί το πρώτο αυτοκατευθυνόμενο βλήμα πτήσης (cruise missile) και το V2 τον πρώτο βαλλιστικό πύραυλο.

Λιγότερο γνωστή όμως είναι η ύπαρξη του V3, το οποίο σήμερα θα το χαρακτηρίζαμε σαν υβριδικό βλήμα, οβίδα-ρουκέτα.

Επίγεια δοκιμαστική εγκατάσταση V3

Η αρχή λειτουργίας του V3 βασίζονταν στη διαδοχική προώθηση του βλήματος καθώς περνούσε εμπρός από θαλάμους καύσης διατεταγμένους κατά μήκος και στα πλάγια μιας κάννης αρκετών δεκάδων μέτρων, έτσι ώστε να του δοθεί αρκετή ώθηση για να πετύχει ταχύτητα περίπου τετραπλάσια του ήχου.

Έτσι έλπιζαν να λύσουν το πρόβλημα που είχαν τα συμβατικά πυροβόλα πολύ μεγάλου βεληνεκούς που χρησιμοποιούσαν πολύ ισχυρή γόμωση, να χρειάζονται δηλαδή αντικατάσταση της κάννης τους μετά από μερικές δεκάδες βολές.

Το βλήμα του V3 ήταν σχετικά λεπτό και ελαφρύ και έμοιαζε περισσότερο με πύραυλο που δεν έφερε όμως επάνω του το προωθητικό καύσιμο, ενώ σταθεροποιούνταν με πτερύγια στο πίσω μέρος του και όχι με περιστροφή μέσα στην κάννη-σωλήνα.

Aρχή κατασκευής του όπλου διαδοχικής προώθησης, από σχέδιο του 1892.

Η αρχή λειτουργίας του V3 υπήρχε σε αμερικανική πατέντα από το 1857, όμως οι δοκιμές εκείνη την εποχή ήταν ανεπιτυχείς, καθώς δεν μπορούσαν να συγχρονιστούν ικανοποιητικά οι διαδοχικές εναύσεις των πλευρικών γομώσεων, με αποτέλεσμα το βλήμα συχνά να επιβραδύνεται αντί να επιταχύνεται.

Στη συνέχεια τη σκυτάλη την πήραν οι Γάλλοι, αλλά το όπλο ήταν ακόμα στα σχέδια όταν η Γαλλία παραδόθηκε στη Γερμανία τον Ιούνιο του 1940.

Οι Γερμανοί με τη σειρά τους διέγνωσαν τις δυνατότητες του όπλου, καθώς η τεχνολογία της εποχής τούς επέτρεπε πλέον να πετύχουν αξιόπιστα (με ηλεκτρική έναυση) την απαιτούμενη διαδοχή των γομώσεων.

Η ιδέα λοιπόν ήταν να εγκατασταθούν δύο πυροβολαρχίες των 25 καννών V3 η κάθε μία κοντά στο Calais, απ’ όπου θα βομβάρδιζαν το Λονδίνο σε απόσταση 165 km.

Ένας από τους διαφόρους τύπους βλημάτων V3, στα χέρια αμερικανών στρατιωτών.

Οι σωλήνες εκτόξευσης προβλέπονταν να έχουν μήκος 130 m, ενώ το μήκους 2.5 m και διαμέτρου 150 mm βλήμα (υπήρχαν και άλλα μήκη), θα έφερε εκρηκτική κεφαλή τουλάχιστον 25 kg.

Η περιοχή που επιλέχθηκε τελικά για την εγκατάσταση των V3 ήταν σ’ ένα λόφο δυτικά του Calais, στην περιοχή του Mimoyecques, όπου κατασκευάστηκαν δύο βασικά τούνελ σε βάθος αρκετών δεκάδων μέτρων (100 m στο βαθύτερο σημείο), με οροφή από οπλισμένο μπετόν που κοντά στην έξοδο από το έδαφος είχε πάχος 5.5 m.

Και ενώ οι πυροβολαρχίες των V3 ήταν έτοιμες για δράση εναντίον του Λονδίνου, μια αεροπορική επιδρομή στις 6 Ιουλίου 1944 από βρετανικά βομβαρδιστικά Lancaster του περίφημου σμήνους των Dambusters, το καθένα από τα οποία έφερε από μία «σεισμική» βόμβα Tallboy των 6 τόνων, κατέστρεψε τις εγκαταστάσεις πέρα πρακτικής επισκευής.

Μικρότερα V3 εγκατεστημένα στη Γερμανία χρησιμοποιήθηκαν εναντίον του Λουξεμβούργου στα τέλη του 1944 (που το είχαν ήδη απελευθερώσει οι Αμερικανοί), αλλά με πολύ φτωχά αποτελέσματα, αφού τα 142 συνολικά βλήματα που έπεσαν στην περιοχή επέφεραν τον θάνατο μόνον 10 ατόμων.

Ο Barnes Wallis και οι βόμβες του (Upkeep και Tallboy).

Ο Barnes Wallis εμπρός από ένα Lancaster, το μόνο αεροσκάφος της εποχής που μπορούσε να μεταφέρει τις βόμβες του.

Οι βόμβες των 6 τόνων που έριξαν τα Lancasters εναντίον των εγκαταστάσεων των V3 στο Mimoyecques, ήταν μία από τις πρωτοποριακές ιδέες του Βρετανού αεροναυπηγού και εφευρέτη Βarnes Wallis, ο οποίος προηγουμένως είχε εφεύρει και την βόμβα «αναπήδησης» με κωδικό όνομα Upkeep, με την οποία καταστράφηκαν 2 από τα 3 βασικά υδατοφράγματα που τροφοδοτούσαν με ηλεκτρισμό τη σημαντική βιομηχανική περιοχή του Ρουρ, στη Γερμανία.

Η επιδρομή αυτή έγινε τη νύκτα της 16 προς 17 Μαΐου 1943 με τη συμμετοχή μιας ομάδας 19 Lancasters, που έμεινε γνωστή στην ιστορία σαν dambusters (υπάρχει και ομώνυμη κινηματογραφική ταινία του 1955).

Πώς η βόμβα αναπήδησης Upkeep κατέστρεψε τα φράγματα στο Ρουρ. Η 4 τόνων κυλινδρικού σχήματος βόμβα πριν την άφεσή της τίθετο σε περιστροφή αντίθετα προς τη φορά κίνησης, που είχε σαν αποτέλεσμα αφού αναπηδήσει στο νερό και καταλήξει στον τοίχο του φράγματος να βυθιστεί παραμένοντας κολημμένη επάνω του, έτσι ώστε η έκρηξή της να μεγιστοποιήσει τη ζημιά. Η βόμβα για να μην βυθιστεί κτυπώντας στο νερό ούτε να εκραγεί, αλλά να αναπηδήσει αποτελεσματικά, έπρεπε το αεροσκάφος να κινείται με πολύ συγκεριμένη ταχύτητα και να βρίσκεται σε ορισμένο ύψος με πολύ μικρά περιθώρια απόκλισης. Ένας ευφυής και απλός τρόπος για να το πετύχουν αυτό ήταν η τοποθέτηση δύο προβολέων στο αεροσκάφος (το λευκό V από κάτω του) που ήταν ρυθμισμένοι έτσι ώστε οι δέσμες τους να διασταυρώνονται στην επιφάνεια του νερού, όταν το αεροσκάφος βρίσκονταν στο σωστό ύψος. Στην ταινία του 1955 η ιδέα παρουσιάζεται σαν έμπνευση που είχαν δύο πιλότοι σε θεατρική παράσταση, αλλά δεν έγινε έτσι.

Για να δουλέψει αποτελεσματικά η Upkeep έπρεπε να πέσει από ύψος 18 m, από ένα αεροσκάφος που θα κινείτο με 373 km/h ως προς το νερό. H βόμβα πυροδοτούνταν με πιεσοστατικό διακόπτη στα 9 m βάθος.

Aντίστοιχα, η ιδέα του Βarnes Wallis για την περίπτωση των V3 (και για άλλες παρόμοιες περιπτώσεις), ήταν να κατασκευαστεί μια βόμβα αρκετά ισχυρής μηχανικής κατασκευής αλλά και εκρηκτικής δύναμης, ώστε να εκραγεί αφού θα έχει διεισδύσει αρκετές δεκάδες μέτρα μέσα στο έδαφος, έτσι ώστε η έκρηξη να μεταδοθεί κυρίως σαν σεισμικό κύμα παρά σαν κύμα πίεσης στον αέρα, γεγονός που θα την έκανε πολύ πιο καταστρεπτική εναντίον ενισχυμένων υπόγειων κατασκευών.

Η έκρηξη αυτή θα δημιουργούσε έναν τοπικό σεισμό μεγέθους 3.6, που μπορεί να μην φαίνεται ισχυρός, αλλά θα είχε το κέντρο του ακριβώς δίπλα στις εχθρικές εγκαταστάσεις!

Μία Tallboy τη στιγμή που εγκαταλείπει το διαμέρισμα βομβών ενός Lancaster.

Για να πετύχει αυτή η διείδυση μέσα στο έδαφος, η 6 τόνων βόμβα Tallboy θα έπρεπε να πέσει από το μέγιστο ύψος πτήσης των βομβαρδιστικών εκείνης της εποχής (περίπου 7.5 km), ενώ η σχεδόν απουσία έκρηξης στον αέρα είχε το πρόσθετο πλεονέκτημα της ελαχιστοποίησης των ανθρώπινων απωλειών στο έδαφος.

Η Τallboy είχε και άλλες επιτυχίες στο ενεργητικό της, όπως εναντίον των εγκαταστάσεων των V2, του θωρηκτού Tirpitz, των θωρακισμένων υποστέγων των γερμανικών υποβρυχίων στο St. Nazaire, και σιδηροδρομικών τούνελ.

O Barnes Wallis ήταν επίσης ο εμπνευστής της «γεωδετικής» κατασκευής ορισμένων βομβαρδιστικών από τα οποία γνωστότερο είναι το Wellington, του οποίου αυτή η φωτογραφία είναι αδιάψευστος μάρτυρας της ανοχής σε πλήγματα που επέτρεπε σε αεροσκάφη να επιστρέψουν στη βάση τους (η επικάλυψη είναι υφασμάτινη). 

Ο θάνατος του Joe Kennedy Jr.

Mε την καταστροφή των V3 συνδέεται και ο θάνατος του Joe Kennedy Jr, μεγαλύτερου αδελφού των μετέπειτα προέδρου των ΗΠΑ J. F. Kennedy, τον οποίον ο πατέρας τους Joseph P. Kennedy (πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Λονδίνο μεταξύ 1938 -1940) προόριζε ουσιαστικά για την προεδρία των ΗΠΑ.

O Κennedy λοιπόν υπηρετούσε σαν έφεδρος πιλότος του αμερικανικού Ναυτικού και από τον Σεπτέμβριο του 1943 στάθμευε στην Αγγλία, έχοντας ειδικευτεί στις πτήσεις των πρώτων πολεμικών drones (επιχειρήσεις Aphrodite και Anvil).

Tα drones αυτά ήταν αμερικανικά βομβαρδιστικά συνήθως Β-24 Liberators, που αφού όλος ο πολεμικός εξοπλισμός τους είχε αντικατασταθεί με 10 τόνους εκρηκτικών Torpex, είχαν μετατραπεί σε τηλεκατευθυνόμενες βόμβες, γνωστές σαν ΒQ-8 ή robots. 

To κόκπιτ ενός BQ-8, στο οποίο διακρίνονται οι μοχλοί που συνδέουν τον σερβοκινητήρα (επάνω) με το χειριστήριο.

Eπειδή οι δυνατότητες του τηλεχειρισμού την εποχή εκείνη ήταν σχετικά περιορισμένες, χρειάζονταν ένα πλήρωμα δύο ατόμων να τα απογειώσει και να τα ανεβάσει μέχρι των ύψος των 600 περίπου μέτρων, ενώ στην συνέχεια οι πιλότοι όπλιζαν τον εκρηκτικό μηχανισμό και πηδούσαν με αλεξίπτωτο.

Τον χειρισμό του robot στη συνέχεια ανελάμβανε με τηλεχειρισμό πλήρωμα σε άλλο αεροσκάφος που είχε απογειωθεί νωρίτερα και πετούσε ψηλότερα σε καθορισμένο σημείο ραντεβού (συνήθως υπήρχαν τουλάχιστον 2, ή και 3 αεροσκάφη συνοδείας για κάθε αποστολή).

Μάλιστα, η καθοδήγηση των robots δεν γίνονταν μόνο οπτικά από το συνοδευτικό αεροσκάφος, αλλά μέσα στο robot υπήρχαν δύο τηλεοπτικές κάμερες που μετέδιδαν ζωντανά εικόνες στο «μητρικό» αεροσκάφος, μία από το εξωτερικό περιβάλλον από τη θέση του πιλότου και μία από τα όργανα του σκάφους.

Βέβαια λίγες από τις επιχειρήσεις αυτές ήταν επιτυχείς, και πολλά robots χάθηκαν πριν καταφέρουν να φθάσουν στο στόχο τους και ενώ βρίσκονταν κάτω από τηλεκατεύθυνση.

Καθώς λοιπόν μετά την επιδρομή των “Dambusters” στο Mimoyecques, οι Βρετανοί δεν κατάφεραν να επιβεβαιώσουν την καταστροφή των βάσεων των V3, αποφάσισαν να στείλουν μια αποστολή robot στις 12 Αυγούστου 1944 για να αποτελειώσει το έργο.

Κυβερνήτες του robot στην περίπτωση αυτή ήταν ο Joe Kennedy με συγκυβερνήτη τον Wiford Willy, οι οποίοι αφού απογείωναν το βομβαρδιστικό θα πηδούσαν με αλεξίπτωτο στην περιοχή της αεροπορικής βάσης της RAF στο Manston, στην νοτιοανατολική Βρετανία.

Μνημείο του Joe Kennedy Jr στο οχυρό των V3 (σήμερα μουσείο), στο Mimoyecques.

Κάτι πήγε όμως στραβά μετά την ενεργοποίηση του κυκλώματος των εκρηκτικών (αργότερα θα αποδοθεί σε υπερθέρμανση των ρελέ που όπλιζαν τη βόμβα και τα οποία παρέμεναν συνεχώς ενεργά, κάτι που είχε επισημάνει και ένας τεχνικός χωρίς όμως αποτέλεσμα) και το αεροσκάφος τινάχτηκε στον αέρα πριν προλάβουν τα μέλη του πληρώματος να το εγκαταλείψουν, σκοτώνοντάς τα ακαριαία.

Η ειρωνεία είναι ότι αργότερα αποδείχθηκε ότι η αποστολή αυτή δεν χρειάζονταν, καθώς οι Tallboy είχαν κάνει πράγματι τη δουλειά τους.

                                                                                                            Γ. Μεταξάς