- ΕΝΑ ARADO AR-196 ΣΤΗΝ ΗΡΑΚΛΕΙΑ

Στον όρμο Αλιμιά, στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού Ηρακλειά του συμπλέγματος των Κουφονησιών και σε βάθος 11 μέτρα, βρίσκονται από το 1982 τα υπολείμματα ενός γερμανικού υδροπλάνο τύπου Arado Ar-196.

Το Arado ήταν ένα διθέσιο μονοκινητήριο υδροπλάνο ανίχνευσης/ ναυτικής συνεργασίας, οπλισμένο τουλάχιστον με δύο πολυβόλα, ένα (ή περισσότερα) σταθερά που έβαλαν προς τα εμπρός και ένα κινητό που το χειρίζονταν το δεύτερο μέλος του πληρώματος από την πίσω θέση. 
Μπορούσε επίσης να φέρει δύο βόμβες των 50 kg κάτω από τα φτερά.

Ο κινητήρας του ήταν αερόψυκτος αστεροειδής κατασκευής BMW, ισχύος σχεδόν 1000 ίππων.

Arado Ar-196 στη βάση του Σκαραμαγκά (φωτό: aviationarchaeology.gr)

Τα Arado Ar-196 χρησιμοποιήθηκαν από θωρηκτά (εκτοξεύονταν με καταπέλτη) αλλά και για τον από αέρος έλεγχο του Αιγαίου μετά την κατάληψη της Ελλάδος από τους Γερμανούς τον Απρίλιο του 1941, καθώς στην περιοχή δεν δρούσαν ισχυρά πολεμικά συμμαχικά πλοία ούτε καταδιωκτικά πρώτης γραμμής της RAF, ενώ ο ισχυρότερος εναέριος αντίπαλος ήταν τα δικινητήρια βρετανικά καταδιωκτικά Beaufighter που έδρευαν στην Κύπρο.

Το συγκεκριμένο Arado (μάλλον το D1+EH με κυβερνήτη τον Fritz Schaar) μαζί με άλλα αεροσκάφη συνόδευε στις 17/9/43 γερμανική νηοπομπή από τον Πειραιά προς τη Ρόδο, όταν δέχτηκαν επίθεση από ομάδα Beaufighter στη μέση περίπου της διαδρομής τους.

Μία από τις απώλειες της μάχης που επακολούθησε ήταν και το συγκεκριμένο αεροσκάφος, το οποίο όμως ο κυβερνήτης του Fritz Schaar κατώρθωσε να προσθαλασσώσει.

Μάλιστα αρχικά επιχειρήθηκε η ρυμούλκησή του από γερμανικό σκάφος, αλλά τελικά το αεροσκάφος βυθίστηκε μάλλον εξαιτίας ζημιών στους πλωτήρες του.

Το 1982, μια τράτα το «ψάρεψε» νότια της Ίου από βάθος 90 μέτρων και προκειμένου να το ξεμπλέξει από τα δίκτυα της το απόθεσε στον όρμο Αλιμιά της Ηρακλειάς σε βάθος περίπου 10 μέτρων.

Η ρυμούλκηση από την τράτα έκανε σημαντική ζημιά στο Arado, που στη συνέχεια δέχτηκε και τις "επισκέψεις" συλλεκτών σουβενίρ, που το απογύμνωσαν από ότι μπορούσε να αφαιρεθεί (η έλικά του πχ κοσμεί την αυλή σπιτιού στην Ηρακλειά).

Το Arado στην Ηρακλειά (φωτό: www.iefimerida.gr)

Ο γράφων είχε επισκεφθεί την Αλιμιά και το Arado τον Σεπτέμβριο του 1993 και είχε τραβήξει μερικές υποβρύχιες φωτογραφίες, μία από τις οποίες μαζί με σχετικό κείμενο δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιαν-Φεβ 1994 του περιοδικού «Το Αεροπλάνο».

Ενημέρωσε επίσης για την ύπαρξη του Arado και το μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας στο Τατόι, προτείνοντας να το εντάξουν στο πρόγραμμα ανέλκυσης, καθαρισμού και έκθεσης αεροσκαφών του Β’ΠΠ που υλοποιείται με τη βοήθεια της Κινητής Ομάδας Συντήρησης Υποθαλάσσιων Εγκαταστάσεων (ΚΟΣΥΘΕ).

Η πρώτη ανάκτηση αεροσκάφους του Β’ΠΠ για το μουσείο έγινε το 1996 με ένα ελαφρύ βομβαρδιστικό Blenheim (Μπλένεμ) που ανασύρθηκε από τη θαλάσσια περιοχή του Ρεθύμνου (είχε προηγηθεί το 1993 η ανάκτηση των πολυβόλων και τμημάτων από αεροσκάφος Blenheim, από τη Μικρή Πρέσπα).

 Ο κινητήρας του Arado Ar-196 από την Ικαρία (φωτό: aviationarchaeology.gr)

Ανάμεσα στα ιστορικά αεροπορικά ευρήματα που έχουν ανακτηθεί από τη θάλασσα και εκτίθενται στο μουσείο του Τατοΐου, είναι ένα Junkers Ju-52 που ανασύρθηκε το 2003 από τη θαλάσσια περιοχή της Λέρου, ένα Junkers Ju-87 (Stuka) που ανασύρθηκε το 2006 από την περιοχή της Ρόδου και ένα Arado Ar-196 που είχε βυθιστεί το 1944 μεταξύ Νάξου και Ικαρίας και ανελκύστηκε το 2013.

Γ. Μεταξάς